Trải qua lịch sử tiến hóa lâu dài, con người đã sáng tạo ra vô số thứ vật chất, tinh thần. Đó là quá trình quan sát thực tế tự nhiên, để sáng tạo vật thể, phi vật thể, phục vụ cuộc sống con người. Trong quá trình này, tư duy sáng tạo đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy sự đổi mới của nhân loại. Tuy nhiên bên cạnh sự sáng tạo còn có mặt trái khác, là sự sao chép bất hợp pháp các ý tưởng sáng tạo. Bài viết này đưa chúng khám phá mối quan hệ giữa tư duy sáng tạo, sự tìm kiếm ý tưởng hợp pháp, thay vì sao chép bất hợp pháp. Sự hiểu biết về tư duy sáng tạo, tìm kiếm ý tưởng hợp pháp, có thể đem lại lợi ích trong hoạt động sáng tạo của cá nhân, tổ chức, quốc gia.
Trong thế giới công nghệ đang phát triển nhanh chóng, đặc biệt trên không gian mạng, sự vận hành mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo, việc dẫn đầu xu hướng mới, luôn đòi hỏi sự kết hợp ăn ý giữa công năng, thẩm mỹ, khoa học, công nghệ, sự độc đáo và cảm hứng cá nhân. Vì vậy tư duy sáng tạo đóng vai trò là sự tổng hợp các hoạt động này, trở thành vũ khí quan trọng để cá nhân, doanh nghiệp tạo ra lợi thế cạnh tranh trong một thị trường nhiều đối thủ mạnh. Kẻ nắm được các nhân tố sáng tạo, khác biệt sẽ chiếm ưu thế. Tuy nhiên, chính điều này sẽ dẫn đến sự sao chép, nẩy sinh các tranh chấp pháp lý về sáng tạo, các tiêu chuẩn đạo đức. Dẫn tới nhu cầu hành động tìm cảm hứng ý tưởng hợp pháp, có trách nhiệm.
Tư duy sáng tạo là khái niệm tạo ra cái mới khác với cái cũ. Nói cách khác đó là hành động đưa ra các giải pháp đột phá, cải tiến sản phẩm, để tạo ra các sản phẩm chất lượng hơn, hiệu quả hơn, tối ưu hơn. Các cty ưu tiên tư duy sáng tạo thường dẫn đầu trong các xu hướng của ngành. Ví dụ hãng Táo, họ tạo ra iphone, đem tới xu hướng điện thoại thông minh mà nhiều đối thủ sau này lấy đó để cạnh tranh, phát triển. Xu hướng động cơ điện, thu hồi tàu vũ trụ, internet vệ tinh và nhiều xu hướng khác, đều cải tiến trên nền của các sáng tạo trước đó. Sự tiến hóa, học hỏi là nét đặc trưng của loài người. Giúp con người có các bước tiến nhẩy vọt. Cải thiện chất lượng sống, tuổi thọ và nhiều vấn đề khác. Tư duy sáng tạo thật sự quan trọng trong nhiều tình huống, trong kinh doanh, mối quan hệ và các vấn đề phức tạp. Vì vậy chúng ta nên nuôi dưỡng sự sáng tạo.
Để khai thác sức mạnh của tư duy sáng tạo, chúng ta nên nuôi dưỡng một môi trường khuyến khích tư duy sáng tạo. Sẵn sàng thử nghiệm, phát minh, đón nhận những ý tưởng độc đáo, mới lạ. Không nên quá khắt khe với thử nghiệm thất bại, phản đối sự khác biệt. Thay vào đó nên tôn trọng sự khác biệt, sáng tạo, cải tiến, sửa chữa để tạo ra các sáng tạo tốt nhất. Bằng cách đó, chúng ta có thể khai thác ý tưởng đa dạng của các cá thể, thúc đẩy sự đổi mới từ bên trong. Hạn chế sự sợ sai, sợ bị đánh giá, sinh ra tâm lý tiêu cực, sao chép các sáng tạo của cá nhân khác để nhận được sự khen thưởng. Vô tình có thể vi phạm các tiêu chuẩn đạo đức hoặc dẫn tới phạm luật sở hữu trí tuệ. Làm thui chột khả năng sáng tạo của các cá nhân, tổ chức.
Tìm Cảm Hứng Ý Tưởng Hợp Pháp, Có Trách Nhiệm
Mặc dù tư duy sáng tạo là quan trọng nhưng, không phải tất cả mọi người đều có khả năng nắm bắt được tư duy sáng tạo. Đôi khi nhiều cá nhân “bí” ý tưởng, cảm thấy “bế tắc” trong việc sáng tạo thứ gì đó. Lúc này dễ xẩy ra xu hướng vay mượn ý tưởng của người khác. Cho nên việc tìm kiếm cảm hứng ý tưởng hợp pháp là điều cần thiết. Ví dụ luật pháp qui định một số phát minh, sáng tạo, được bảo hộ 70 năm, sau thời gian này, người khác có thể vay mượn, tất nhiên không phải sao y bản chính. Điều này liên quan đến việc biến sáng tạo cũ trở thành “nguồn cảm hứng” để sáng tạo cái mới. Đó là sự tìm kiếm cảm hứng ý tưởng hợp pháp, tham khảo để phát triển cái mới. Đây là vấn đề nhậy cảm đòi hỏi ý thức trách nhiệm và đạo đức của người tìm kiếm cảm hứng ý tưởng. Thay vì sao chép nguyên văn các ý tưởng, cá nhân có thể điều chỉnh và tích hợp các khái niệm mới của riêng mình, nhằm tạo ra nội dung mới khác biệt với nội dung cũ. Ví dụ cảm hứng từ ý tưởng con mèo và người máy, nâng cấp tạo ra ý tưởng mới, mèo máy Doreamon.
Bằng cách kết hợp việc tìm kiếm cảm hứng ý tưởng hợp pháp vào chiến lược của mình, cá nhân có thể tạo ra sự phát triển dựa trên sự thành công của các khái niệm cũ, đã được chứng minh thành công. Ví dụ hãng Táo tạo ra điện thoại thông minh, hãng Sam cũng tạo ra và họ thêm bút ghi chú trong các dòng note. Cách tiếp cận này cho phép sàng lọc, nâng cao các ý tưởng hiện có, góp phần tạo nên một mô hình kinh doanh mới có tính cạnh tranh hợp pháp. Phù hợp với các văn bản luật, tránh được các vụ kiện pháp lý với chi phí bồi thường cao. Việc thận trọng trong tìm kiếm cảm hứng ý tưởng sẽ khuyến khích tự thân tạo ra ý tưởng mới.
Điều quan trọng với mỗi cá nhân là phải đọc, tìm hiểu về luật sở hữu trí tuệ. Phải đạt được sự cân bằng giữa luật pháp và khái niệm “lấy cảm hứng” từ nội dung nào đó để tránh đạo văn hoặc sao chép nguyên bản tác phẩm hoặc kiểu dáng công nghiệp, các phát minh đã được bảo hộ. Các doanh nghiệp nên tiến hành nghiên cứu kỹ lưỡng luật pháp, tra cứu quyền sở hữu trí tuệ, tôn trọng các sáng tạo, tác giả, đảm bảo rằng những điều chỉnh dựa trên “nguồn cảm hứng”, có đóng góp giá trị mới, sự cải tiến hoàn hảo, thay vì chỉ sao chép y nguyên các các ý tưởng hiện có. Để tránh các chế tài của luật pháp cũng như làm ảnh hưởng tới danh dự uy tín của bản thân. Việc xem xét tìm kiếm cảm hứng ý tưởng hợp pháp, có trách nhiệm, sẽ mang lại những hiểu biết sâu sắc, có giá trị mới, mà vẫn không vi phạm các tiêu chuẩn cộng đồng. Thực tế cho thấy rất nhiều công ty lấy cảm hứng từ công ty khác để phát triển sản phẩm. Điều này thúc đẩy sự cạnh tranh giữa doanh nghiệp, tạo ra sự cân bằng, phát triển. Tuy nhiên mặt trái của tìm kiếm cảm hứng ý tưởng, có thể làm gia tăng tội phạm giả nhái khi họ không thể chắt lọc được nguồn cảm hứng, lấn sang sự sao chép nguyên bản, sẽ giết chết doanh nghiệp sáng tạo chân chính. Điều này cần sự tham gia giám sát của các tổ chức chính phủ, thực thi pháp luật, kết hợp trách nhiệm tôn trọng tư duy sáng tạo của cộng đồng dân cư, thay vì hám lợi mua hàng giả nhái giá rẻ trên tóp tóp hoặc các sàn TMĐT. Bỏ qua các yếu tố đạo đức về nhãn hiệu, sự sáng tạo, trung thực và uy tín.
Tư duy sáng tạo và tìm cảm hứng ý tưởng hợp pháp sẽ tạo ra công thức, cải tiến đổi mới hiệu quả. Kết hợp sự nuôi dưỡng văn hóa tư duy khác biệt, tìm kiếm cảm hứng thay vì sao chép nguyên bản, các cá nhân, tổ chức có thể khẳng định mình là người sáng tạo chân chính, hợp pháp trong lĩnh vực tương ứng của mình. Việc nắm bắt được tư duy sáng tạo và điều chỉnh ý tưởng dựa trên nguồn cảm hứng hợp pháp, từ các sáng tạo đi trước, không chỉ giúp doanh nghiệp tồn tại mà còn hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, kích thích sáng tạo, sinh ra sự khác biệt trong bối cảnh nền kinh tế cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Ngược lại khi có động cơ xấu, cố ý sao chép nguyên bản, bất hợp pháp, doanh nghiệp có thể đối diện nhiều mức phạt của luật pháp, suy yếu hình ảnh thương hiệu. Làm giảm tính bền vững, đôi khi là thảm họa sụp đổ. Vì vậy hãy luôn tôn trọng tư duy sáng tạo. Thận trọng tìm nguồn cảm hứng ý tưởng hợp pháp. Sẽ tạo ra sự ổn định, bền vững, tương lai tươi sáng cho cá nhân, tổ chức, và quốc gia. Lấy ví dụ một bức vẽ, tìm kiếm cảm hứng ý tưởng từ rác thải, vải vụn, quần áo cũ, để hình thành tác phẩm về quần thể con người. Sự ngẫu nhiên, màu sắc và cảm xúc vô định. Tạo ra bức tranh hoàn toàn khác với sự hỗn độn của một bãi vật liệu phế thải. Nó có thể gây tranh cãi, nhưng chắc chắn nó không còn là hình ảnh phế liệu bỏ đi của vải vụn.
– Azdraw.